Αυτοδιοίκηση

Η αυτοδιοίκηση αναφέρεται σε τοπικούς οργανισμούς, που σε συνεργασία με τις κρατικές αρχές ασχολούνται με τις τοπικές υποθέσεις. Τέτοιοι οργανισμοί είναι ουσιαστικά οι δήμοι και οι κοινότητες της πατρίδας μας. Η δημιουργία της αυτοδιοίκησης έγινε γιατί οι πολίτες ήθελαν να συμμετέχουν οι ίδιοι στη γενική διαχείριση των κοινών υποθέσεων της περιοχής που ζουν, αφού αυτοί τις γνωρίζουν καλύτερα από την κεντρική διοίκηση.

Δήμος

Από την αρχαιότητα η λέξη Δήμος σημαίνει τόσο το λαό, όσο και το γεωγραφικό διαμέρισμα στο οποίο κατοικεί ο λαός. Σήμερα αποτελεί μαζί με την κοινότητα το πρώτο επίπεδο αυτοδιοίκησης, δηλαδή την πρωτογενή αυτοδιοίκηση. Διοικείται από το δημοτικό συμβούλιο, τον Δήμαρχο και τις δημοτικές επιτροπές. Τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου και ο Δήμαρχος εκλέγονται κάθε τέσσερα χρόνια από το λαό. Υποψήφιοι μπορεί να είναι οποιοιδήποτε Έλληνες πολίτες, πάνω από 18 χρονών, επιθυμούν να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων για το καλό της πόλης.

Στην αρχαιότητα η λέξη πρωτοχρησιμοποιήθηκε στην Πύλο και σήμαινε τον τόπο και τον λαό ο οποίος κατοικούσε εκεί, είχε δε στρατιωτικό διοικητή.

Στην αρχαία Αθήνα η λέξη δήμος σήμαινε και το σύνολο των πολιτών που συμμετείχαν στην Εκκλησία του Δήμου.

Από τη λέξη αυτή προέρχεται η Δημοκρατία, δηλαδή η κυβέρνηση που προέρχεται από το λαό.

Κοινότητα

Είναι ένας οργανισμός που έχει αυτονομία σε συγκεκριμένα γεωγραφικά όρια και αποτελεί τη μικρότερη μορφή τοπικής αυτοδιοίκησης. Μαζί με το δήμο αποτελούν την πρωτογενή αυτοδιοίκηση. Η κοινότητα διοικείται από το κοινοτικό συμβούλιο, την επιτροπή και το δήμαρχο, ο οποίος είναι ο αρχηγός της κοινοτικής διοίκησης. Τα μέλη του κοινοτικού συμβουλίου και ο δήμαρχος εκλέγονται κατευθείαν από τους πολίτες.

Σχέδιο Καποδίστρια

Είναι το νομοθετικό πλαίσιο που καθορίζει τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας, από το 1998. Η διοικητική συγκρότηση της ελληνικής επικράτειας περιλαμβάνει 51 νομούς και την περιοχή του Αγίου Όρους. Υπάρχουν τρία επίπεδα διοίκησης:

Η πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση (τοπική αυτοδιοίκηση) περιλαμβάνει 900 δήμους και 133 κοινότητες. Αυτές προήλθαν από την ένωση 457 δήμων και 5318 κοινοτήτων που υπήρχαν μέχρι το 1998. Στην πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση ανήκει και το «Δημοτικό ή Κοινοτικό Διαμέρισμα», δηλαδή μία υποδιαίρεση της ενιαίας εδαφικής περιφέρειας των δήμων και κοινοτήτων. Οι πρώτες εκλογές για την ανάδειξη δημοτικών και κοινοτικών αρχών με τον νέο νόμο διενεργήθηκαν το 1998.

Η δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση (νομαρχιακή αυτοδιοίκηση) περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες:
α) Σαράντα επτά (47) απλές νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις, που περιλαμβάνουν ένα νομό η κάθε μία (ειδικά στην Αττική μία νομαρχία)
β) Τρεις (3) ενιαίες ή διευρυμένες νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις, που περιλαμβάνουν περισσότερους από ένα νομούς (Αθηνών-Πειραιώς, Δράμας-Καβάλας-Ξάνθης και Έβρου-Ροδόπης).
γ) Επτά (7) νομαρχιακά διαμερίσματα των ενιαίων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων. Αυτά αποτελούν υποδιαίρεση των τριών προηγούμενων και είναι τα νομαρχιακά διαμερίσματα: Αθηνών, Πειραιώς, Δράμας, Καβάλας, Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου.

 Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με βάση το σχέδιο Καποδίστρια.

 

Οι αρχές των νομαρχιακών αυτοδιοίκησεων (νομάρχης, νομαρχιακοί σύμβουλοι) εκλέγονται ταυτόχρονα με τις αρχές της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης (δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, κοινοτάρχες, κοινοτικοί σύμβουλοι).

Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας ολοκληρώνεται με τον καθορισμό των δεκατριών (13) διοικητικών περιφερειών της χώρας, οι οποίες ορίζονται ως αποκεντρωμένες διοικητικές μονάδες του κράτους. Οι διοικητικές περιφέρειες (Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Στερεάς Ελλάδας, Αττικής, Νήσων Ιονίου, Βόρειου Αιγαίου, Νότιου Αιγαίου και Κρήτης) δεν αποτελούν βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά αντιπροσωπεύουν το επίπεδο στο οποίο το κράτος ασκεί τον προγραμματισμό και τον έλεγχο. Επικεφαλής κάθε περιφέρειας είναι ο γραμματέας της που λέγεται και περιφερειάρχης, τοποθετείται από την κυβέρνηση και δεν εκλέγεται από το λαό κατά τις εκλογές.

 

Από την προηγούμενη τάξη θυμάμαι

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Δημοτικές εκλογές

Σε μια δημοκρατικά οργανωμένη κοινωνία οι πολίτες θέλουν να συμμετέχουν οι ίδιοι στη γενική διαχείριση των κοινών υποθέσεων της περιοχής που ζουν, επειδή αυτοί γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες του τόπου τους. Η συμμετοχή υλοποιείται με τη δυνατότητα που δίδεται στους πολίτες να εκλέγουν εκείνους που θα τους διοικούν, αλλά και να μπορούν οι ίδιοι να εκλέγονται. Η διαδικασία αυτή εφόσον αναφερόμαστε σε ανθρώπους που θα ασχοληθούν με τα ζητήματα του δήμου λέγεται "Δημοτικές εκλογές".

Δήμαρχος- Δημοτικό συμβούλιο
Δήμαρχος είναι ο επικεφαλής ενός δήμου, εκλέγεται από τους πολίτες του δήμου κάθε τέσσερα χρόνια που γίνονται οι δημοτικές εκλογές και προέρχεται από το συνδυασμό που συγκέντρωσε τις περισσότερες ψήφους. Στο Δημοτικό Συμβούλιο συμμετέχουν εκπρόσωποι που έχουν εκλεγεί στις δημοτικές εκλογές, από διάφορες παρατάξεις. Με αυτό τον τρόπο ελέγχεται η πλειοψηφία ώστε να εξασφαλίζονται οι δημοκρατικές διαδικασίες. Ο δήμαρχος με το Δημοτικό Συμβούλιο αντιμετωπίζει όλα τα θέματα που απασχολούν το δήμο. Για το λόγο αυτό γίνονται τακτικές συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου. Τα θέματα που θα συζητηθούν κάθε φορά αναφέρονται σε έναν κατάλογο, την ημερήσια διάταξη. Οι αποφάσεις για κάθε θέμα παίρνονται μετά από συζήτηση κατά πλειοψηφία.
Όποιος θέλει μπορεί να παρακολουθήσει τις συνεδριάσεις αυτές, χωρίς όμως να έχει το δικαίωμα να μιλήσει ούτε να ψηφίσει.

Εκλογικό κέντρο
Είναι ο χώρος, συνήθως σχολείο, στον οποίο την ημέρα των εκλογών (συνήθως Κυριακή) έρχονται οι ψηφοφόροι για να ψηφίσουν.


Εφορευτική επιτροπή
Ο ψηφοφόρος παρουσιάζεται στην εφορευτική επιτροπή του εκλογικού κέντρου που ψηφίζει. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος, αφού ελέγξει το όνομα του σε έναν κατάλογο ψηφοφόρων που έχει, του δίνει ένα φάκελο και από ένα ψηφοδέλτιο κάθε συνδυασμού. Στην εφορευτική επιτροπή μετέχουν άτομα που προέρχονται από τους ψηφοφόρους και έχουν την υποχρέωση να καταμετρήσουν στο τέλος της ψηφοφορίας τις ψήφους, να τις παραδώσουν στην αρμόδια υπηρεσία, να ανακοινώσουν το αποτέλεσμα της καταμέτρησης και να βεβαιώσουν ότι η ψηφοφορία έγινε ομαλά.

Κάλπη
Οι ψηφοφόροι μπαίνουν ένας - ένας πίσω από ένα παραβάν, σημειώνουν στο ψηφοδέλτιο ένα σταυρό ( + ) αριστερά από το επώνυμο του υποψήφιου που επιλέγουν, βάζουν το ψηφοδέλτιο μέσα στο φάκελο και τον ρίχνουν μέσα στην κάλπη, που βρίσκεται μπροστά από την εφορευτική επιτροπή.

Καταμέτρηση
Μετά την ψηφοφορία η εφορευτική επιτροπή ανοίγει την κάλπη και καταμετρά τα ψηφοδέλτια των συνδυασμών και τους σταυρούς κάθε υποψήφιου. Τα ψηφοδέλτια πρέπει να είναι σε αριθμό όσα και τα ονόματα των ψηφοφόρων που ήλθαν και ψήφισαν.

Υποψήφιοι
Οποιοσδήποτε δημότης άνω των 18 ετών μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για δημοτικός σύμβουλος. Όσοι θέτουν υποψηφιότητα για δημοτικοί σύμβουλοι λέγονται υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι. Αυτοί ανήκουν σε ομάδες, τους «συνδυασμούς». Κάθε συνδυασμός προτείνει έναν δήμαρχο και το πρόγραμμά του για τις δράσεις και τα έργα που πρόκειται να υλοποιήσει στο δήμο, αν εκλεγεί. Όταν κάποιος υποψήφιος εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος μπορεί να του ανατεθεί από το δημοτικό συμβούλιο μια υπεύθυνη θέση μέσα στον δήμο. Μπορεί για παράδειγμα να γίνει υπεύθυνος της υπηρεσίας καθαριότητας, υπεύθυνος παιδείας, υπεύθυνος υπηρεσίας πρασίνου, υπεύθυνος υπηρεσίας φωτισμού κλπ.

Ψηφοδέλτιο
Κάθε συνδυασμός έχει το δικό του ψηφοδέλτιο. Αυτό είναι ένα χαρτί όπου αναγράφονται, το ένα κάτω από το άλλο και με αλφαβητική σειρά, τα ονοματεπώνυμα όλων των υποψηφίων του συνδυασμού.

Ψηφοφόροι
Όλοι, άντρες και γυναίκες με ηλικία άνω των 18 ετών που είναι δημότες ενός δήμου, ψηφίζουν κάθε τέσσερα χρόνια για την ανάδειξη δημάρχου και δημοτικών συμβούλων.

Υποχρεωτική ψηφοφορία
Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική για όλους. Οι υποψήφιοι δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι ψηφίζουν και αυτοί όπως όλοι οι δημότες.

Έσοδα του δήμου
Τα χρήματα με τα οποία ενισχύεται ο δήμος για να καλύψει τις ανάγκες των υπηρεσιών του, λέγονται έσοδα. Αυτά προέρχονται από:

  • Κρατική επιχορήγηση: Κάθε δήμος για να ανταπεξέλθει στα έξοδά του επιχορηγείται (παίρνει) από το κράτος με ένα χρηματικό ποσό που λέγεται «κρατική επιχορήγηση». Το κράτος βέβαια συγκεντρώνει χρήματα από όλους μέσω της φορολογίας και από αυτά μερικά τα δίνει στους δήμους, όπως κάποια άλλα τα δίνει στα νοσοκομεία, τα υπουργεία και τους διάφορους οργανισμούς που λειτουργούν για την καλυτέρευση της καθημερινή μας ζωής.
  • Δημοτικά τέλη: Εκτός από την κρατική επιχορήγηση, προκειμένου ο δήμος να αυξήσει τα έσοδά του, ζητά από τους δημότες ορισμένα χρηματικά ποσά, τα δημοτικά τέλη. Αυτά συνήθως πληρώνονται με τους λογαριασμούς του νερού.
  • Άλλες πηγές: Ο δήμος μπορεί να έχει έσοδα και από άλλες πηγές, όπως δωρεές, εκμετάλλευση γης (έδαφος, υπέδαφος), επιχειρηματικές δραστηριότητες (παραλίες, θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων, δημοτικό αναψυκτήριο, δημοτικό θέατρο, δημοτικό κινηματογράφο, δημοτικό κοιμητήριο κ.λ.π.).

Υπηρεσίες του δήμου

    Δημοτολόγιο
    Κάθε δημότης είναι γραμμένος στο δημοτολόγιο και λέμε ότι είναι γραμμένος σε μια «οικογενειακή μερίδα». Τα μέλη μιας οικογένειας ανήκουν στην ίδια οικογενειακή μερίδα.

    Μητρώο αρρένων
    Όλα τα αγόρια γράφονται στο μητρώο αρρένων. Σύμφωνα με τη νομοθεσία που υπάρχει, οι υπηρεσίες του στρατού (στρατολογικά γραφεία) χρησιμοποιούν τα στοιχεία αυτά για να γνωρίζουν ποιοι πρέπει να υπηρετήσουν στο στρατό.

    Ληξιαρχείο
    Εδώ δηλώνονται οι γεννήσεις, οι βαπτίσεις, οι γάμοι και οι θάνατοι των δημοτών. Για κάθε δήλωση γίνεται αντίστοιχη ληξιαρχική πράξη. Το ληξιαρχείο, το δημοτολόγιο και το μητρώο αρρένων υπάρχουν σε όλους τους δήμους.

Τα στοιχεία του δημοτολογίου, του μητρώου αρρένων και των άλλων αρχείων που «τηρούνται» στο δήμο, παλιότερα ήταν γραμμένα σε χοντρά βιβλία, ενώ τώρα «φυλάγονται» ηλεκτρονικά σε αρχεία υπολογιστή.

Κάποιες δραστηριότητες του δήμου που βοηθάνε την καθημερινή μας ζωή

  • Τα σκουπίδια που τοποθετούμε κάθε μέρα στους κάδους απορριμμάτων μαζεύονται και μεταφέρονται για επεξεργασία, γιατί αν παραμείνουν εκεί γίνονται εστία μόλυνσης.
  • Το σχολείο συχνά επισκευάζεται και βάφεται.
  • Στις παιδικές χαρές ειδικοί τεχνικοί αντικαθιστούν τα καταστραμμένα παιχνίδια, γιατί μπορεί να χτυπήσει κάποιο παιδί.
  • Στα πεζοδρόμια τεχνικοί αντικαθιστούν τις πλάκες, όταν είναι σπασμένες.
  • Οι λακκούβες που υπάρχουν στους δρόμους επισκευάζονται άμεσα, γιατί αν παραμείνουν μπορεί να προκληθεί κάποιο ατύχημα.
  • Το βράδυ παρατηρούμε ότι στο δρόμο υπάρχει αρκετός φωτισμός, ώστε να κυκλοφορούν πεζοί και οχήματα με μεγαλύτερη ασφάλεια.
  • Κάποιοι ηλικιωμένοι που είναι άρρωστοι και μένουν μόνοι τους βοηθιούνται από κοινωνικούς λειτουργούς.
  • Αν όλα τα παραπάνω δεν τα φροντίζει ο δήμος με τις διάφορες υπηρεσίες του, τότε η καθημερινή μας ζωή θα γεμίσει με μικρές ή μεγάλες δυσκολίες.

    Τεχνική υπηρεσία
    Φροντίζει για την εκτέλεση και επίβλεψη των τεχνικών έργων και έργων συντήρησης που γίνονται από το δήμο (δημοτικά κτίρια, σχολεία, νηπιαγωγεία, βρεφικοί σταθμοί, δρόμοι, φώτα, παιδικές χαρές, κ.λ.π).

    Υπηρεσία καθαριότητας
    Φροντίζει για την αποκομιδή απορριμμάτων, καθαρισμό των κοινόχρηστων χώρων, καθαρισμό των δρόμων κλπ. Τα απορρίμματα που συγκεντρώνονται μεταφέρονται σε χώρους διαχείρισης και ανακύκλωσης απορριμμάτων. Αν δεν υπάρχουν τέτοιες υποδομές, τα απορρίμματα καταλήγουν σε χωματερές.

    Υπηρεσία πρασίνου και περιβάλλοντος
    Ενδιαφέρεται για τη δενδροφύτευση σε κοινόχρηστους χώρους, φροντίζει τα πάρκα, τα δένδρα που βρίσκονται στις παιδικές χαρές, δεντροστοιχίες δρόμων και επεμβαίνει μαζί με άλλες υπηρεσίες για να βοηθήσει σε έκτακτες ανάγκες (πλημμύρες, πυρκαγιές, ισχυρές χιονοπτώσεις κ.λ.π).

    Κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών
    Διευκολύνουν τους πολίτες στη διεκπεραίωση υποθέσεών τους με τις δημόσιες υπηρεσίες π.χ. έκδοση και παραλαβή πιστοποιητικών, εγγράφων κ.λ.π.

    Υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας και μέριμνας

    Μερικοί μεγάλοι δήμοι της χώρας έχουν:

    Συμβουλευτικό Κέντρο Οικογένειας που ασχολείται με την προώθηση της πρόληψης της ψυχικής υγείας για βρέφη, παιδιά και εφήβους, τη ψυχο-κοινωνική στήριξη της οικογένειας, την ευαισθητοποίηση και η στήριξη ομάδων επαγγελματιών που εργάζονται με παιδιά και εφήβους, με την ενημέρωση του κοινού σε θέματα ψυχικής υγείας κ.ά.

    Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών όπου τα παιδιά των δημοτών απασχολούνται τον ελεύθερο χρόνο τους με ποικίλες δραστηριότητες.

    Κοινωνικής Μέριμνας Ηλικιωμένων παρέχει υπηρεσίες σε ηλικιωμένα, μοναχικά, άπορα άτομα, αλλά και σε κάθε φύσεως και ηλικίας άτομα που έχουν ανάγκη από κάποιου είδους βοήθεια μια δεδομένη χρονική περίοδο.

    Επίσης στο δήμο προβλέπεται να υπάρχουν υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για τη λειτουργία:

    • Κέντρων Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (Κ.Α.Π.Η.)
    • Δημοτικών βρεφονηπιακών παιδικών σταθμών
    • Δημοτικών Πνευματικών Κέντρων
    • Δημοτικών Ωδείων
    • Δημοτικών Μουσείων
    • Δημοτικής Βιβλιοθήκης
    • Δημοτικού Πάρκου
    • Παιδικής χαράς
    • Δημοτικής συγκοινωνίας
    • Δημοτικής αστυνομίας
    • Δημοτικών Ιατρείων
    • Δημοτικών γυμναστηρίων, γηπέδων ποδοσφαίρου, τένις, κολυμβητήριο, κ.λ.π.
    • Δημοτικών κατασκηνώσεων

    ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

    Προετοιμασία
    Μια βασική αρχή της δημοκρατικά οργανωμένης κοινωνίας είναι η διαδικασία (εκλογές) του να μπορεί κανείς να εκλέγει και να εκλέγεται για να εκπροσωπηθεί και να εκπροσωπήσει τα άλλα μέλη της ομάδας στην οποία ανήκει. Σε επίπεδο δήμου αναφερόμαστε σε "Δημοτικές εκλογές". Αντίστοιχα στην τάξη του σχολείου έχουμε τις "Μαθητικές εκλογές", όπου κάποιοι συμμαθητές μας (αυτοί που εκλέγονται) εκπροσωπούν όλους. Με την διαδικασία των μαθητικών εκλογών οι μαθητές εξοικειώνονται με τις βασικές δημοκρατικές αρχές και τους δίνεται η δυνατότητα να συμμετέχουν οργανωμένα στη σχολική ζωή.
    Ο δάσκαλος ή η δασκάλα ανακοινώνει στους μαθητές ότι θα διατεθεί μια ώρα προκειμένου να γίνουν στην τάξη εκλογές για ανάδειξη προεδρείου. Διευκρινίζεται ότι όλοι οι μαθητές μπορεί να είναι ταυτόχρονα υποψήφιοι και ψηφοφόροι.

    Ενημέρωση
    Ο δάσκαλός ή η δασκάλα ενημερώνει τους μαθητές ότι θα μοιράσει ένα φάκελο και ένα φύλλο χαρτί (του οποίου το σχήμα και το μέγεθος θα είναι πανομοιότυπο). Σ' αυτό θα γράψουν κατακόρυφα 3 διαφορετικά επώνυμα συμμαθητών τους, που θέλουν να εκλέξουν για πρόεδρο της τάξης.

    Διεξαγωγή

    1. Ψηφοφορία. Αφού βάλουν το ψηφοδέλτιο μέσα στο φάκελο, καλείται ένας - ένας μαθητής και το ρίχνει στην κάλπη.
    2. Καταμέτρηση. Ορίζονται 3 μαθητές ως εφορευτική επιτροπή. Αυτοί ανοίγουν την κάλπη, μετρούν τους φακέλους και αφού διαπιστώσουν ότι είναι τόσοι όσοι και οι μαθητές που ψήφισαν, τους ανοίγουν έναν προς ένα και ανακοινώνουν φωναχτά τα ονόματα που είναι γραμμένα σε κάθε χαρτί. Ταυτόχρονα ένας μαθητής γράφει στον πίνακα κάθε επώνυμο που ακούγεται. Όταν ακουστεί ξανά σημειώνει δίπλα του έναν σταυρό.
    3. Ανακήρυξη. Στο τέλος, ο μαθητής ή η μαθήτρια που συγκεντρώνει τους περισσότερους σταυρούς εκλέγεται πρόεδρος, ο επόμενος αντιπρόεδρος και ο μεθεπόμενος γραμματέας
  •  

     
    επιστροφή
    κλείσιμο παραθύρου