ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΘΕΜΑ

Δημοκρατία και Πολιτεύματα

Α. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

ΧΡΟΝΟΣ

Έξι περίπου εβδομάδες με εργασία στο σχολείο σε τακτική βάση και με κατ’ οίκον προεργασία των μαθητών.

ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ – Γενικοί στόχοι

· Να φανεί η συμβολή των αρχαίων ελλήνων διανοητών στην εξέλιξη της μορφής των πολιτευμάτων.

· Να συγκριθούν τα πολιτεύματα.

· Να τονιστεί η υπεροχή του δημοκρατικού πολιτεύματος.

· Να εξασκηθούν οι μαθητές, ώστε να μην αξιολογούν τα πολιτεύματα και τον τρόπο διακυβέρνησης άλλων εποχών με βάση σημερινά κριτήρια, αλλά στο πλαίσιο της εποχής τους.

· Να προβληθούν στοιχεία από την καθημερινή ζωή στην αρχαία Ελλάδα, ώστε να «ζωντανέψει» η περίοδος αυτή και να ξεφύγει η μελέτη της μόνο από ένα καθαρά φιλολογικό χαρακτήρα.

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ

Αναδεικνύονται σε πολλά σημεία της υλοποίησης του project οι διαθεματικές έννοιες ομοιότητα και διαφορά (συγχρονικά και διαχρονικά σε πολλές περιπτώσεις), άτομο και σύνολο (προσωπικές επιλογές, συνολικές αποφάσεις, …), αλληλεπίδραση (ιδεών, πολιτιστικών στοιχείων, …), σύστημα (εξουσίας, πολιτικό …), πολιτισμός , μεταβολή (εξέλιξη και πρόοδος, ιδεών και πολιτευμάτων, …)

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ - ΣΧΗΜΑΤΙΚΑ

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ – (ΑΝΑΛΥΣΗ)

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία

Αναζήτηση πληροφοριών στα κείμενα των φιλοσόφων και σε κείμενα με τους βίους τους.

Αναζήτηση σχετικών πληροφοριών σε κείμενα της ΑΕΓ, ιδιαίτερα στον Ευριπίδη. Μπορεί να αξιοποιηθεί η γνώση της τραγωδίας (Ελένη) που έχουν διδαχθεί χρονικά μόλις πριν.

Νέα Ελληνική Γραμματεία

Αναζήτηση πληροφοριών και σχετικών στοιχείων σε κείμενα της ΝΕΓ.

Γλώσσα

Ετυμολογική προέλευση των ονομασιών των πολιτευμάτων (δημοκρατία, αριστοκρατία, …) και άλλων όπως π.χ. «κοσμοπολιτισμός».

Αναζήτηση λαϊκού λόγου (παροιμίες, αινίγματα, μαντινάδες κ.ά.) σχετικά με τη διακυβέρνηση.

Αναγνώριση, χαρακτηρισμός και ταξινόμηση ειδών λόγου (επιστημονικός, καθημερινός, λαϊκός, δημοσιογραφικός, ποιητικός, …).

Ιστορία

Δημόσιος και ιδιωτικός βίος στην αρχαία Ελλάδα.

Αναγνώριση, χαρακτηρισμός και ταξινόμηση των πληροφοριών σύμφωνα με τις πηγές τους σε πρωτογενή και δευτερογενή, σε άμεσες και έμμεσες πληροφορίες, σε προερχόμενες από γραπτές πηγές, από προσωπικές μαρτυρίες, από μυθολογικά στοιχεία και από αρχαιολογικές ανακαλύψεις.

Γεωγραφία

Πού, πότε και ποια πολιτεύματα επεκράτησαν, δεξιότητες ανάγνωσης χάρτη, δημιουργία ιστορικών χαρτών με τα πολιτεύματα κατά τόπο και περίοδο.

Τέχνες

Αναζήτηση έργων τέχνης, εξοικείωση με μορφές των καλών και των εφαρμοσμένων τεχνών.

Έκφραση με ζωγραφική αναπαραστάσεων των εννοιών, όπως δημοκρατία.

Ξένη γλώσσα

Αναζήτηση, επιλογή, επεξεργασία, απόδοση περιεχομένου, μετάφραση κειμένων από το διαδίκτυο.

Πληροφορική

Αναζήτηση στοιχείων από το διαδίκτυο.

Ψηφιοποίηση και επεξεργασία εικόνων με χρήση αντίστοιχου προγράμματος.

Σύνθεση κειμένων με χρήση επεξεργαστή κειμένου.

Σύνθεση παρουσίασης με χρήση κατάλληλου προγράμματος (π.χ. Power Point)

Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή

Πολίτευμα, θεσμοί, διακυβέρνηση, συμμετοχή στα κοινά, συμμετοχή ανδρών-γυναικών σε λήψη απόφασης και θέσεις εξουσίας.

Σ.Ε.Π.

Αναγνώριση επαγγελμάτων (σχετιζόμενα κυρίως με τη δημόσια διοίκηση) και πρώτη (έμμεση) γνωριμία μαζί τους.

Σημείωση – Η ανάλυση δεν περιορίζεται αυστηρά στα μαθήματα που διδάσκονται σε αυτή την τάξη.

Β. ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ (ενδεικτικός χρόνος – μια εβδομάδα)

Ενημέρωση από τον εκπαιδευτικό

Σύντομη παρουσίαση, του θέματος και της διαδικασίας. Παρουσίαση σχετικού υλικού και πρώτη επαφή των μαθητών με το αντικείμενο.

Χωρισμός σε ομάδες εργασίας - Προτεινόμενες ΟΜΑΔΕΣ

• Προσωκρατικοί – Σοφιστές - Σωκράτης
• Σκέψη του Πλάτωνα
• Σκέψη του Αριστοτέλη
• Επόμενες σχολές
• Οι τραγωδοί και τα πολιτεύματα
• Ν.Ε.Γ και λαογραφία
• Η δημοκρατία σήμερα στην Ελλάδα και τον κόσμο
• Ομάδα υποστήριξης (πληροφορική)
• Ομάδα δημιουργικού (ζωγραφική, γραφιστική)

ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ (ενδεικτικός χρόνος – δυο εβδομάδες)

Ανάλυση

Οι μαθητές ανά ομάδες αναζητούν στοιχεία. Εντοπίζουν και αποδελτιώνουν πληροφορίες και οπτικό υλικό.

Αν επιλεγεί να υπάρχει έκφραση με ζωγραφική, αυτή ξεκινάει από αυτή τη φάση και συνεχίζεται και στην επόμενη.

ΤΡΙΤΗ ΦΑΣΗ (ενδεικτικός χρόνος – δυο εβδομάδες)

Μετά την ανάλυση ακολουθεί η σύνθεση, όπου κατά θέμα οι ομάδες συγκρίνουν και συνθέτουν τα στοιχεία τους για κάθε αντικείμενο, με στόχο τη δημιουργία παρουσίασης σε πρόγραμμα παρουσίασης.

ΤΕΤΑΡΤΗ ΦΑΣΗ (ενδεικτικός χρόνος – μια εβδομάδα και συμμετοχή σε ανεξάρτητες εκδηλώσεις)

Αξιολόγηση

Διαρκής διαμορφωτική αξιολόγηση καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασίας.

Εσωτερική αξιολόγηση μετά την ολοκλήρωση με συζήτηση στην ομάδα εργασίας.

Παρουσίαση

Δυνατότητες παρουσίασης (επιλέγονται κάποιοι από τους παρακάτω τρόπους εφόσον παρέχεται η αντίστοιχη δυνατότητα):

Συμμετοχή σε σχολική εκδήλωση για το τέλος της χρονιάς.

Ανάρτηση ενημερωτικού υλικού στον πίνακα ανακοινώσεων του σχολείου.

Συμμετοχή σε σχολική έκδοση (ετήσιο λεύκωμα, εφημερίδα, περιοδικό).

Ανάρτηση ενημερωτικού υλικού στην ιστοσελίδα του σχολείου.

Η παρουσίαση περιλαμβάνει γενικά στοιχεία για το θέμα, τα στοιχεία των μελών της ομάδας, στοιχεία και φωτογραφίες από την πορεία της δουλειάς και παρουσίαση των αποτελεσμάτων όλης της προσπάθειας.

Γ. ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

Δραστηριότητες της εφαρμογής που μπορεί να αξιοποιηθούν

Προσωκρατικοί – 6^η

Σοφιστές – 11^η

Πλάτωνας – 6^η, 9^η, 10^η, 11^η

Υλικό της εφαρμογής που μπορεί να αξιοποιηθεί

Θεωρία

Εντοπίστε μέσα από όλες τις θεματικές-χρονικές ενότητες της εφαρμογής (από τους Προσωκρατικούς μέχρι τις Επόμενες σχολές) τα σημεία της θεωρίας από όπου μπορεί να αντληθεί σχετικό πληροφοριακό υλικό.

Κείμενα

Προσωκρατικοί – 6^ο

Σοφιστές – 2^ο, 11^ο, 14^ο, 16^ο, 18^ο, 21^ο

Σωκράτης – 7^ο

Πλάτωνας – 3^ο, 4^ο, 5^ο, 6^ο, 7^ο

Αριστοτέλης – 11^ο, 12^ο, 13^ο, 14^ο, 16^ο, 17^ο

Πηγές στο διαδίκτυο (πρέπει ο εκπαιδευτικός να χρησιμοποιήσει για λίγο μόνος τις ιστοσελίδες ώστε να εξοικειωθεί με τις ιδιαιτερότητές τους)

α) Εντοπίστε τις πιο κατάλληλες από τις συνδέσεις που προτείνονται στις αντίστοιχες ενότητες της εφαρμογής.

β) Αξιοποιήστε αρχικά υλικό από τις εγκυκλοπαίδειες:

• Internet Encyclopaedia of Philosophy
• Britannica (www.britannica.com)
• Encarta (encarta.msn.com)

γ) Χρησιμοποιήστε μια μηχανή αναζήτησης (π.χ. Google στη διεύθυνση www.google.com.gr), χρησιμοποιώντας ως λέξεις κλειδιά τα θέματα τα οποία ασχολείσθε, για να εντοπίσετε επιπλέον πληροφορίες σε νεότερες καταχωρίσεις στο διαδίκτυο.

Πρέπει να επισημανθεί ότι το διαδίκτυο είναι μια δυναμικά διαρκώς εξελισσόμενη και μεταβαλλόμενη δομή, όπου διαρκώς εμφανίζονται νέοι αξιόλογοι τόποι ενημέρωσης και πληροφόρησης ενώ σε άλλους που δεν ενημερώνονται τακτικά το περιεχόμενό τους απαξιώνεται. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να ελέγχει την εγκυρότητα των πληροφοριών που συλλέγονται από το διαδίκτυο, με αρχικό κριτήριο την αξιοπιστία του φορέα που παρέχει την πληροφόρηση.