Προσωκρατικοί » Οι φιλόσοφοι - Ο Εμπεδοκλής

 

 





Εμπεδοκλής (περίπου 494-434 π.Χ.)

Ο Εμπεδοκλής γεννήθηκε στον Ακράγαντα και είναι μια από τις πιο παράξενες μορφές στην ιστορία της φιλοσοφίας: σύμφωνα με τις μαρτυρίες ήταν επιστήμονας και μάγος, φιλόσοφος και πολιτικός, γιατρός και θαυματοποιός.
Φαίνεται ότι γνώριζε σε βάθος την ποίηση και τη φιλοσοφία της εποχής του και προσπάθησε με το φιλοσοφικό του σύστημα να συμπεριλάβει τα δύο άκρα, την ηρακλείτεια θεωρία για τη συνεχή μεταβολή και την παρμενίδεια άποψη για την ακινησία και έλλειψη μεταβολής του όντος. Δίδαξε λοιπόν ότι ο κόσμος αποτελείται από τέσσερα στοιχεία (ριζώματα):το νερό, τη γη, τον αέρα και τη φωτιά. Αυτά είναι αμετάβλητα, αγέννητα και άφθαρτα. Στο σύμπαν όμως κυριαρχεί, σύμφωνα με τον Εμπεδοκλή, η αλλαγή, η μεταβολή. Αυτό οφείλεται στην ένωση και το χωρισμό (μίξιν και διάλλαξιν) των τεσσάρων αυτών στοιχείων. Η ένωση και ο χωρισμός αυτών των στοιχείων γίνεται χάρη σε δύο αντίθετες δυνάμεις, τη Φιλότητα και το Νείκος (την Αγάπη και την Έριδα). Αυτό λοιπόν που αποκαλούμε γέννηση και φθορά στην πραγματικότητα δεν υπάρχει, υπάρχει μόνο ένωση και χωρισμός των τεσσάρων ριζωμάτων.
Και στον κόσμο του Εμπεδοκλή επικρατεί χάρη στη Φιλότητα και το Νείκος μια τάξη ανάμεσα στα στοιχεία, μια τάξη που μας θυμίζει πάλι τη δημοκρατούμενη πόλη– κράτος.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ ΕΜΠΕΔΟΚΛΗ
Ο Εμπεδοκλής προσπάθησε πρώτος να συνδυάσει τη φιλοσοφία του Ηρακλείτου και του Παρμενίδη, μια προσπάθεια που θα συνεχιστεί από τον Αναξαγόρα και τους ατομικούς φιλοσόφους. Στην προσπάθειά του αυτή διαχώρισε την ύλη (τα ριζώματα) από τη δύναμη που την κινεί (Φιλότητα/Νείκος), διέσπασε δηλαδή την ουσία των φυσικών φιλοσόφων σε ύλη και ενέργεια για πρώτη φορά, γεγονός που επηρέασε ριζικά όλους τους στοχαστές που ακολούθησαν.

Σχετικά κείμενα από τη συλλογή: