1. Η τέχνη της υφαντικής

Η υφαντική αποτελεί βασική δραστηριότητα σ' όλους τους αρχαίους πολιτισμούς.Είναι μια από τις μορφές της οικοτεχνίας που υπήρξε το πρώτο στάδιο στην πολιτισμική εξέλιξη του ανθρώπου. Όπως και η ετοιμασία της τροφής, ήταν έργο κυρίως των γυναικών, αν και στην Αίγυπτο ύφαιναν και οι άνδρες, όπως επισημαίνει ο Ηρόδοτος. Η παραμονή των γυναικών στο σπίτι διευκόλυνε τις υφαντικές εργασίες, την επεξεργασία του μαλλιού, το γνέσιμο, το βάψιμο του νήματος, την ύφανση, την επεξεργασία του υφάσματος. Τις εργασίες αυτές αναλάμβαναν οι δούλες με την επιστασία της οικοδέσποινας. Μια μακρόχρονη παράδοση από την Πηνελόπη ως τη γυναίκα της κλασικής εποχής θέλει τη γυναίκα προσηλωμένη στον αργαλειό της, όπως φαίνεται στα παρακάτω κείμενα.

Μόν σπίτι τώρα πήγαινε να κάτσεις στις δουλειές σου,
στη ρόκα και στον αργαλειό και βάλε και τις σκλάβες.
Κι όσο γι' αυτά που μίλησες οι άντρες θα φροντίσουν,
όλοι κι απ' όλους πρώτα εγώ που ορίζω μές στο σπίτι.
Ομήρου Οδύσσεια, α 356-359 , εκδ. "Ι. Ζαχαρόπουλος", Αθήνα, χ.χ. , μτφρ. Ζ. Σίδερη.

"Κι εγώ Σωκράτη, είπε, τη συμβούλευα να μη κάθεται αργή συνέχεια, αλλά με τη βοήθεια των θεών να αναλάβει τα έργα της οικοδέσποινας και μπροστά στον αργαλειό να στέκεται κι ό,τι ήξερε καλύτερα απ' τους άλλους να το διδάσκει, κι ότι δεν ήξερε καλά, εκ των υστέρων να το μάθει..." Ξενοφώντος Οικονομικός 10.10.1-8, μτφρ. Μιχ. Δήμου.

2. Η τεχνική της υφαντικής

Η τεχνική της ύφανσης βασίζεται στην εναλλαγή και τη σύνθεση του κάθετου νήματος, του στημονιού με το οριζόντιο, το υφάδι. Το οριζόντιο νήμα, το υφάδι, περνάει, συνήθως με μια σαίτα, ανάμεσα στα κάθετα νήματα που αποτελούν το στημόνι και μπλέκεται μ' αυτά καθώς κινείται εναλλάξ μπρός-πίσω. Όταν τελειώσει η μια διαδρομή, το υφάδι επανέρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση πιάνοντας και πάλι το στημόνι με τον ίδιο τρόπο. Με τις δυο διαδρομές το υφάδι σφίγγει το στημόνι σε κάθε σημείο. Με πίεση που ασκείται στα σημεία επαφής στημονιού και υφαδιού η πλοκή των νημάτων στερεώνεται και με την κατάλληλη επεξεργασία το ύφασμα γίνεται συμπαγές. Τα διακοσμητικά σχέδια απαιτούν τη χρήση νημάτων με διαφορετικά χρώματα.

Βαγγ. Πανταζής, Η διακόσμηση των υφασμάτων στον Όμηρο, Αρχαιολογία 82, Μάρτιος 2002, σ. 38-43.

3. Υφαντική και βασιλική τέχνη

Γιατί αυτό είναι το ένα και μοναδικό έργο της βασιλικής τέχνης της υφάνσεως: να μην αφήνει ποτέ να χωρίζουν οι σώφρονες χαρακτήρες από τους ανδρείους, αλλά να τους υφαίνει μαζί, με συμφωνία γνωμών, [...] για να κάνει απ΄ αυτούς ένα ύφασμα ομαλό στην αφή και καλοϋφασμένο..

Πλάτωνος Πολιτικός, 310 e , επιμ. έκδ. Ευ. Παπανούτσος, εισ., μτφρ., σχ. Ηλ. Λάγιος, εκδ. "Ι. Ζαχαρόπουλος", τ..29, Βιβλιοθήκη Αρχαίων Συγγραφέων.