Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος (1877-1878) έληξε με ήττα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και με την υπογραφή της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου (1878), που αποτελούσε θρίαμβο του πανσλαβισμού και της ρωσικής πολιτικής στα Βαλκάνια. Η Συνθήκη προέβλεπε τη δημιουργία ενός μεγάλου βουλγαρικού κράτους, από τον Εύξεινο πόντο μέχρι την Αχρίδα και από το Δούναβη μέχρι το Αιγαίο. Επίσης περιελάμβανε σχεδόν ολόκληρη τη Μακεδονία. Η Συνθήκη όμως δεν εφαρμόστηκε ποτέ, εξαιτίας της αντίδρασης των ανταγωνιστικών προς τη Ρωσία Μεγάλων Δυνάμεων (κυρίως της Αγγλίας). Στο Συνέδριο του Βερολίνου (1878) αποφασίστηκε η δημιουργία βουλγαρικού κράτους, αλλά πολύ μικρότερου σε έκταση (η σημερινή βόρεια Βουλγαρία), ενώ η βόρεια Θράκη, με την επωνυμία «Ανατολική Ρωμυλία» θα αποτελούσε αυτόνομη επαρχία του Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Ρουμανία ανακηρύσσονταν ανεξάρτητα κράτη. Οι αποφάσεις του Συνεδρίου έφεραν ανακούφιση στην ελληνική πλευρά, αφού η Μακεδονία παρέμεινε υπό την κυριαρχία του σουλτάνου και ο κίνδυνος της προσάρτησής της από τη Βουλγαρία είχε προσωρινά τουλάχιστον αποτραπεί.