Προτεινόμενο σενάριο και οδηγίες αξιοποίησής του

Σύντομη περιγραφή του περιεχομένου Το παρόν σενάριο αναφέρεται στην κατάσταση που διαμορφώθηκε στην Ελλάδα κατά την περίοδο της Κατοχής καθώς και στην Αντίσταση που προέβαλλαν οι Έλληνες στους κατακτητές κατά την περίοδο 1941-1944. Η ελληνική πραγματικότητα της Κατοχής γίνεται προσπάθεια να μελετηθεί από πολλές πλευρές: παράλληλα με την πολιτική διάσταση, που είναι εμφανής σε πρώτο επίπεδο και μοιάζει να είναι η κύρια, γίνεται προσπάθεια να οδηγηθούν οι μαθητές στη διερεύνηση και άλλων εξίσου σημαντικών παραμέτρων που σχετίζονται με το θέμα όπως η καθημερινότητα των ανθρώπων, η ιδιαίτερη θέση και ο ρόλος των γυναικών και των νέων. Η λογική του εκπαιδευτικού σεναρίου Οι μαθητές οργανώνονται σε ομάδες και με τη συνεργασία του καθηγητή τους αναζητούν πληροφορίες για το θέμα που τους απασχολεί. Ερευνούν στην εκπαιδευτική πλατφόρμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου καθώς και σε ηλεκτρονικές διευθύνσεις που είτε προτείνονται από τον καθηγητή είτε τις ανακαλύπτουν μόνοι τους. Τα μέλη των ομάδων συζητούν μεταξύ τους τις πληροφορίες που ανακαλύπτουν και τις επεξεργάζονται δίνοντάς τους τη μορφή σύντομων γραπτών κειμένων. Κατόπιν ανταλλάσσουν με τις άλλες ομάδες τις πληροφορίες που έχουν βρει. Δυνατότητες αξιοποίησης στο πλαίσιο του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών (ΑΠΣ) και του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγράμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) Το παρόν σενάριο μπορεί να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας της Γ΄ τάξης Γυμνασίου. Διδακτικοί στόχοι Οι μαθητές επιδιώκεται ως προς το μάθημα της Ιστορίας Α. Γενικοί στόχοι: Να εξοικειωθούν με τη διαδικασία αναζήτησης και αξιολόγησης ιστορικών πληροφοριών. Να μελετήσουν ιστορικούς χάρτες και να αντλήσουν πληροφορίες από αυτούς. Να μελετήσουν πρωτογενείς πηγές και ιστοριογραφικά κείμενα προκειμένου να συγκεντρώσουν πληροφορίες για να ερμηνεύσουν ιστορικά γεγονότα. Να εξοικειωθούν με τη χρήση ποικιλίας πηγών: γραπτές, οπτικές, ηλεκτρονικές. Β. Ειδικοί στόχοι: Να γνωρίσουν την κατάσταση που διαμορφώθηκε στην Ελλάδα κατά την περίοδο της Κατοχής στα επίπεδα τόσο της πολιτικής πραγματικότητας όσο και της καθημερινότητας. Να ανακαλύψουν τους παράγοντες που οδήγησαν στην ανάπτυξη ενός ισχυρού κινήματος Αντίστασης εναντίον των κατακτητών. ως προς το μάθημα της Γλώσσας Να ασκηθούν στην παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου. ως προς τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών Να μάθουν να αξιοποιούν το Internet ως πηγή άντληση πληροφοριών. Να εθιστούν, πιο συγκεκριμένα, στη διατύπωση ερωτημάτων τέτοιων που να μπορούν να λάβουν αξιοποιήσιμες απαντήσεις. Να μάθουν να ενσωματώνουν τις Νέες Τεχνολογίες στις εργασίες τους: άντληση πληροφοριών από το Internet, αξιοποίηση του επεξεργαστή κειμένου για την παραγωγή γραπτού λόγου. ως προς τη μαθησιακή διαδικασία, γενικότερα Να καλλιεργήσουν αναλυτική και συνθετική ικανότητα. Να εκτιμήσουν μέσα από τη δράση τους σε ομάδες την αποτελεσματικότητα της συνεργατικής μάθησης. Να εξοικειωθούν με νέους τρόπους διδακτικής προσέγγισης και μαθησιακής διαδικασίας. Προβλεπόμενος χρόνος 1-2 διδακτικές ώρες. Αναγκαίο λογισμικό Διαδικτυακή πλατφόρμα Ιστορίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Ηλεκτρονικός επεξεργαστής κειμένου (Word). Πορεία διδακτικής προσέγγισης - δραστηριότητες Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενεργός συμμετοχή των μαθητών στη διδακτική προσέγγιση, ο εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά στο εργαστήριο των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Δηλώνεται, επίσης, από την αρχή ότι η μέθοδος που έχει επιλεγεί είναι η ομαδοσυνεργατική. Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες. Οργανώνονται για τον σκοπό αυτό πέντε ομάδες παιδιών, αποτελούμενες από 3-5 μαθητές. Ομάδα Α: Η ομάδα μελέτης της καθημερινής ζωής κατά την Κατοχή.(Φύλλο Εργασίας 1 (σε μορφή doc)) Ομάδα Β: Η ομάδα μελέτης των οργανώσεων Αντίστασης.(Φύλλο Εργασίας 2 (σε μορφή doc)) Ομάδα Γ: Η ομάδα μελέτης του κινήματος Αντίστασης στις πόλεις.(Φύλλο Εργασίας 3 (σε μορφή doc)) Ομάδα Δ: Η ομάδα μελέτης του κινήματος Αντίστασης στην ύπαιθρο.(Φύλλο Εργασίας 4 (σε μορφή doc)) Α. Πρόκληση ενδιαφέροντος - αφόρμηση Τα παιδιά καλούνται να ανασύρουν από τη μνήμη τους αφηγήσεις ή πληροφορίες που αφορούν την εξεταζόμενη περίοδο. Αλήθεια, παιδιά, έχετε ακούσει ποτέ τον παππού ή κάποιον άλλο ηλικιωμένο να μιλά για την Κατοχή; Σας λέει τίποτε αυτή η λέξη; Β. Επεξεργασία του διδακτικού υλικού Ο εκπαιδευτικός μοιράζει στα μέλη των ομάδων φύλλα εργασίας. [Η ηλεκτρονική εφαρμογή τού παρέχει ένα φύλλο εργασίας για κάθε ομάδα.] Ο εκπαιδευτικός καλεί τις ομάδες να αναζητήσουν στο ηλεκτρονικό περιβάλλον που βρίσκονται στοιχεία που τις αφορούν και με βάση αυτά να επεξεργαστούν τα ερωτήματα που υπάρχουν στα φύλλα εργασίας. Οι μαθητές αφήνονται να αυτενεργήσουν, για όσο χρόνο κρίνει απαραίτητο ο εκπαιδευτικός. Κατά τη διάρκεια της έρευνας που πραγματοποιούν στο ηλεκτρονικό περιβάλλον κρατούν σημειώσεις, χειρόγραφα ή ηλεκτρονικά, όταν εντοπίζουν στοιχεία που τους αφορούν άμεσα. Η σύνθεση μπορεί να γίνεται και επιτόπου με τη χρησιμοποίηση ηλεκτρονικού επεξεργαστή κειμένου, ανάλογα με τον βαθμό εξοικείωσης των παιδιών. Στη συνέχεια, ένα από τα μέλη της ομάδας διαβάζει το κείμενο που έχει γραφτεί, ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα της έρευνάς της. Τα μέλη των άλλων ομάδων συμπληρώνουν ή κάνουν ερωτήσεις. Ο εκπαιδευτικός συνοψίζει τα κύρια συμπεράσματα όλων των επιμέρους ερευνών που έγιναν από τους μαθητές συντάσσοντας σύντομο διάγραμμα στον πίνακα. Γ. Εμπέδωση - τελική αξιολόγηση της διδακτικής προσέγγισης Ο εκπαιδευτικός ζητά από τα μισά παιδιά να εκπονήσουν σύντομη άσκηση (σε σχήμα) άστρου με κεντρική έννοια τον όρο Κατοχή και από τα άλλα μισά με τον όρο Αντίσταση. Στη συνέχεια αξιολογεί τον βαθμό επίτευξης των ειδικών διδακτικών στόχων που είχε θέσει στην αρχή της διδακτικής προσέγγισης. Δ. Ασκήσεις - δραστηριότητες Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να διαμορφώσει ένα τελικό κείμενο, που θα ενσωματώνει τις παρατηρήσεις και των άλλων παιδιών. Το κείμενο αυτό θα πρέπει να μοιραστεί την επόμενη φορά. Τα τελικά κείμενα αναρτώνται στο ταμπλό της αίθουσας διδασκαλίας πλαισιωμένα από σχετικό εικονογραφικό υλικό. Όλα τα κείμενα αναρτώνται στην ιστοσελίδα του σχολείου έτσι ώστε να είναι προσβάσιμα και από το Internet. Ε. Εναλλακτικά σενάρια Με βάση τη διδακτική μεθοδολογία που παρουσιάστηκε παραπάνω, θα μπορούσαν να βρουν εφαρμογή, εναλλακτικά, και τα παρακάτω σενάρια: Χωριστείτε σε ομάδες εργασίας και, ανατρέχοντας στο υλικό της ενότητας και στο Διαδίκτυο, επεξεργαστείτε τα ακόλουθα θέματα: Α. Η διαίρεση της Ελλάδας σε τρεις ζώνες κατοχής (γερμανική, ιταλική, βουλγαρική). Αφού μελετήσετε τα σχετικά κείμενα και όποιες άλλες πληροφορίες διαθέτετε, συγκρίνετε τις μορφές που πήρε η κατοχή σε καθεμιά από αυτές τις περιοχές. B. Το αντάρτικο στα βουνά και η αντίσταση στις πόλεις. Αφού μελετήσετε τα σχετικά κείμενα, συγκρίνετε τις δύο μορφές πάλης εναντίον των κατακτητών και προσπαθήστε να φανταστείτε ποιες δυσκολίες αντιμετώπιζαν οι αγωνιστές στο βουνό ή στην πόλη. Γ. Η ζωή των ανθρώπων στην κατεχόμενη Ελλάδα. Τι προβλήματα δημιουργούσε η ζωή υπό κατοχικό καθεστώς για ένα παιδί, στα παιδιά, έναν άνδρα, μια γυναίκα; Τι μπορεί να προσδοκούσαν από την αντίσταση και το όραμα της απελευθέρωσης;