Αξιολόγηση από τον καθηγητή Προεκτάσεις

«Δημοπρασία φιλοσόφων (i)»

Ο Λουκιανός παρουσιάζει στο διάλογό του Βίων Πρήσις μία διαπόμπευση όλων των φιλοσοφικών συστημάτων. Παρουσιάζεται ο Δίας να προκηρύσσει δημοπρασία των φιλοσοφικών σχολών και των συστημάτων τους. Κήρυκας στη δημοπρασία είναι ο Ερμής που κάθε φορά διαλαλεί την πραμάτειά του και διαπραγματεύεται το τίμημα. Μέσα από τους κωμικούς διαλόγους εμφανίζονται βασικά χαρακτηριστικά της σκέψης των φιλοσόφων που … δημοπρατούνται.
Βρείτε στο ακόλουθο απόσπασμα χαρακτηριστικά στοιχεία της φιλοσοφίας του Πυθαγόρα και τοποθετήστε τα στο φύλλο εργασίας που σας δίνεται.
ΖΕΥΣ. — Εσύ τακτοποίησε τους πάγκους και ετοίμασε το μέρος γι' αυτούς πού είναι να έλθουν. Εσύ φέρε τους φιλοσόφους και βάλ' τους στη σειρά · προηγουμένως όμως στόλισέ τους, ώστε να φαίνονται ευπρόσωποι και να προσελκύσουν όσο γίνεται πιο πολλούς αγοραστές· όσο για σένα, Ερμή, προκήρυξε τον πλειστηριασμό και μάζευε τον κόσμο.
ΕΡΜΗΣ. - Ας έλθουν πια με το καλό οι αγοραστές στο χώρο των πωλήσεων. Έχουμε εδώ για πούλημα φιλοσόφους όλων των ειδών και για όλα τα γούστα. Κι αν κάποιος δεν μπορεί να δώσει παρευθύς το χρήμα, μπορεί να ορίσει εγγυητή και να εξοφλήσει του χρόνου.
ΖΕΥΣ. — Ήδη έχουν μαζευτεί πολλοί, ώστε δεν πρέπει να καθυστερούμε μήτε να τους κρατάμε περισσότερο. Ας αρχίσουμε λοιπόν τη δημοπρασία.
ΕΡΜΗΣ. — Ποιόν να βγάλουμε πρώτον;
ΖΕΥΣ. — Αυτόν εδώ τον μακρυμάλλη από την Ιωνία· φαίνεται σαν να είναι κάποιο σεβάσμιο πρόσωπο.
ΕΡΜΗΣ. — Ε συ, ο Πυθαγόρειος, κατέβα και στάσου να σε δει καλά ο συγκεντρωμένος κόσμος.
ΖΕΥΣ. — Έλα λοιπόν, διαλάλησέ τον !
ΕΡΜΗΣ. — Τον τέλειο βίο πουλώ, τον πιο αξιοσέβαστο. Ποιος θα τον αγοράσει; Ποιος θέλει να είναι κάτι παραπάνω από άνθρωπος; Ποιος θέλει να γνωρίσει την αρμονία του σύμπαντος και ποιος να ξαναγεννηθεί μετά το θάνατό του;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. - Η όψη του δεν δείχνει ταπεινή καταγωγή. Αλλά ποιες είναι οι ειδικές του γνώσεις ;
ΕΡΜΗΣ. — Ξέρει αριθμητική, αστρονομία, αγυρτεία, γεωμετρία, μουσική, μαγγανεία — έχεις μπροστά σου έναν πρώτης τάξεως μάντη.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. - Επιτρέπεται να τον εξετάσω ;
ΕΡΜΗΣ. - Εξέτασε τον και καλή τύχη.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Από που είσαι;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. – Από τη Σάμο.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Και που έχεις μορφωθεί;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. — Στην Αίγυπτο, από Αιγυπτίους δασκάλους.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. - Και τώρα πες μου, αν σε αγοράσω, τι θα με διδάξεις;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. - Τίποτε δεν θα σε διδάξω, μόνο θα σε κάμω να θυμηθείς.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Και πώς θα με κάμεις να θυμηθώ;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. — Πρώτα θα εξαγνίσω την ψυχή σου απαλλάσσοντάς την από τους ρύπους που τη σκεπάζουν.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Πες λοιπόν ότι με έχεις ήδη εξαγνίσει· με ποιο τρόπο θα με κάνεις να θυμηθώ ;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. — Πρώτα πρώτα με μακροχρόνια ησυχία και σιωπή: για πέντε ολόκληρα χρόνια δεν θα βγάλεις άχνα.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Άντε καλύτερα να διδάξεις το γιο του Κροίσου [που ήταν κωφάλαλος], φίλε· γιατί εγώ θέλω να μιλάω κι όχι να είμαι άγαλμα. Πες μου ωστόσο, τι θα συμβεί μετά την πενταετία της σιωπής;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. — θα εξασκηθείς στη μουσική και στη γεωμετρία.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Γούστο έχεις· για να γίνω σοφός, πρέπει πρώτα να γίνω κιθαρωδός;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. — Εκτός απ' αυτό πρέπει έπειτα να μάθεις να μετράς.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Ξέρω και τώρα να μετράω.
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. - Πώς μετράς;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Ένα, δύο, τρία, τέσσερα.
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. — Βλέπεις; Αυτό πού εσύ νομίζεις τέσσερα είναι δέκα και το τέλειο τρίγωνο και ο δικός μας όρκος.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Ε λοιπόν, μα το τέσσερα —να ο πιο μεγάλος όρκος—, ποτέ μου δεν ξανάκουσα λόγια πιο θεία και πιο ιερά.
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. - Ύστερα, ξένε, θα μάθεις για τη γη και τον αέρα και το νερό και τη φωτιά, ποια είναι ή σύστασή τους, τι λογής είναι η μορφή τους και πώς κινούνται.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Μα έχουν μορφή η φωτιά, ο αέρας, το νερό;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. — Και πολύ εμφανή μάλιστα· γιατί χωρίς μορφή και σχήμα δεν θα μπορούσαν να κινούνται. Και επιπλέον θα μάθεις ότι ο θεός είναι αριθμός και νους και αρμονία.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. - Παράδοξα είναι όσα λες.
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. — Και εκτός από όσα έχω πει, θα μάθεις για τον εαυτό σου ότι δεν είναι, όπως νομίζεις, ένας : άλλος είναι φαινομενικά και άλλος στην πραγματικότητα.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Μα τι λες ; Είμαι άλλος και όχι αυτός πού συζητάει τώρα μαζί σου;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. —Τώρα βέβαια αυτός είσαι, άλλοτε όμως εμφανιζόσουν σε άλλο σώμα και με άλλο όνομα· και αργότερα πάλι θα γίνεις άλλος.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Θέλεις να πεις ότι θα ζω για πάντα αλλάζοντας μορφές; Αλλά φτάνουν τόσα γι' αυτό. Ας πούμε για τον τρόπο της ζωής σου· τι λογής είναι;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. — Απ' όσα έχουν ζωή δεν τρώγω τίποτε· όλα τα άλλα τα τρώγω, εκτός από κουκιά.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ. — Για ποιο λόγο; ή μήπως δεν σ' αρέσουν;
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. — Δεν είν' αυτό, αλλά είναι ιερά κι ή φύση τους είναι θαυμαστή· [...] αν πάλι ψήσεις τα κουκιά και τ' αφήσεις στο φεγγαρόφωτο για ορισμένες νύχτες, θα φτιάξεις αίμα. Και το κυριότερο, οι Αθηναίοι συνηθίζουν να εκλέγουν τους άρχοντές τους με κουκιά.
(Λουκιανού, Δημοπρασία Φιλοσόφων- Οι επανερχόμενοι στη ζωή ή Ο ψαράς –Γράμμα στο Νιγρίνο, Ικαρομένιππος ή Υπερνέφελος , μτφρ. Αλόη Σιδέρη, Εκδόσεις Άγρα – Αθήνα 1999, σσ. 24-31)

Προεκτάσεις:

Δραματοποιήστε το περιστατικό αυτού του διαλόγου. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ίδιο το κείμενο του Λουκιανού ή να γράψετε στο πνεύμα αυτό δικούς σας διαλόγους.
Μπορείτε αν θέλετε, να φτιάξετε αντίστοιχους διαλόγους που να σατιρίζουν σημερινά πρόσωπα και καταστάσεις (είτε από το δημόσιο βίο, είτε από το χώρο του σχολείου σας).

1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7| 8| 9 | 10 | 11| 12| 13| 14| 15 | 16 | 17| 18| 19| 20