Μάλια: Χωριό στη βόρεια παραλία της Κρήτης. Σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από το χωριό βρισκόταν η μινωική πόλη Μάλια, μέρος της οποίας έχει ανασκαφεί. Το εντυπωσιακότερο κτίσμα της είναι το ανάκτορο. Κλίμακες, πλακόστρωτα, όροφοι, ιερά, αποθήκες, αίθουσες τελετών, διάδρομοι, τοιχογραφίες κ.ά. συνθέτουν ένα σύνολο, όμοιο με αυτό των ανακτόρων της Κνωσού. Πρώτος άρχισε τις ανασκαφές στην περιοχή ο αρχαιολόγος Ιωάννης Χατζηδάκις το 1915, ο οποίος, στη συνέχεια, συνεργάστηκε με τη γαλλική Αρχαιολογική Σχολή.

Μαντείο των Δελφών: Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν μαντεία τους ιερούς χώρους, όπου οι θεοί φανέρωναν στους ιερείς τους τις σκέψεις και τις προθέσεις τους για το μέλλον, και αυτοί τις μετέδιδαν στους ανθρώπους. Το πιο γνωστό ήταν το μαντείο των Δελφών, το οποίο ήταν αφιερωμένο στον Απόλλωνα. Εδώ υπήρχε η περίφημη ιέρεια του θεού, η Πυθία. Αυτή καθόταν σε έναν ιερό τρίποδα και ζαλισμένη καθώς ήταν από τα δαφνόφυλλα που μασούσε και τους ατμούς που έβγαιναν από μια σχισμή της γης, έλεγε λόγια ακατανόητα. Τα λόγια αυτά οι ιερείς τα ερμήνευαν και διατύπωναν τους χρησμούς. Στο μαντείο πήγαιναν για να ζητήσουν τις συμβουλές του Απόλλωνα όχι μόνο Έλληνες αλλά και ξένοι. Συνήθως οι χρησμοί ήταν διφορούμενοι, δηλαδή μπορούσαν να ερμηνευτούν με πολλούς τρόπους.

Μαρινάτος Σπυρίδων: Ένας από τους πιο σημαντικούς έλληνες αρχαιολόγους. Γεννήθηκε στο Ληξούρι το 1901 και σπούδασε στην Ελλάδα και τη Γερμανία. Έγινε καθηγητής πανεπιστημίου και ασχολήθηκε με ανασκαφές στην περιοχή της Κρήτης, της Σαντορίνης και αλλού. Οι πιο σημαντικές ανασκαφές του είναι αυτές του Ακρωτηρίου της Σαντορίνης, με τις οποίες ήλθε στο φως ο μεγάλος Κυκλαδικός πολιτισμός.

Μέμφιδα: Η Μέμφις ήταν πρωτεύουσα του αιγυπτιακού κράτους κατά την περίοδο του Αρχαίου βασιλείου (2686-2160 π.Χ.). Είναι χτισμένη στα νότια του Δέλτα του Νείλου και στη δυτική του όχθη. Σήμερα είναι περισσότερο γνωστή για τη νεκρόπολή της, μέσα στην οποία βρίσκονται οι ξακουστές πυραμίδες της Αιγύπτου, όπως και η Μεγάλη Σφίγγα. Η Μέμφις έπαψε να υπάρχει ως πόλη το 640 μ.Χ., όταν την κατέλαβαν οι Άραβες, γιατί οι κάτοικοί της την εγκατέλειψαν. Πολλά υλικά από τα περίφημα κτίσματά της χρησιμοποιήθηκαν, όταν (κατά το 10ο αι. μ.Χ.) κοντά της χτίστηκε η σημερινή πρωτεύουσα της Αιγύπτου, το Κάιρο.

Μεταλλοτεχνία: Η τέχνη της επεξεργασίας των μετάλλων.

Μετόπες: Μαρμάρινες πλάκες με ανάγλυφες παραστάσεις, που βρίσκονται στο επιστήλιο των ναών δωρικού ρυθμού. Οι μετόπες του Παρθενώνα, στις οποίες παριστάνεται ο πόλεμος των Λαπιθών και των Κενταύρων, θεωρούνται αριστουργήματα γλυπτικής.

Μητέρα θεά: Η πιο σπουδαία θεότητα στην προϊστορική Κρήτη. Με βάση τις ασχολίες των κατοίκων της Κρήτης, η μεγάλη θεότητά τους, η Μητέρα Θεά, έπαιρνε διάφορες μορφές και ονομασίες. Έτσι τη συναντάμε ως Θεά- Φύση, ως ιερή Κυνηγό, ως θεά της Θάλασσας και ως θεά των εγκάτων της Γης.

Μίλητος: Η αρχαιότερη, μεγαλύτερη και σπουδαιότερη από τις αρχαίες ελληνικές πόλεις των παραλίων της Μ. Ασίας. Λένε ότι την ίδρυσε κατά τη μινωική εποχή ο Μίλητος, που ξεκίνησε από την κρητική πόλη Μίλατο. Αργότερα εγκαταστάθηκαν σ’ αυτή Μυκηναίοι και στη συνέχεια Ίωνες άποικοι από την Αττική και άλλα μέρη της Ελλάδας. Από τη Μίλητο καταγόταν ο φιλόσοφος Θαλής, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας.

Μίνωας: Βασιλιάς της Κρήτης, που έδωσε το όνομά του στον κρητικό πολιτισμό. Σύμφωνα με την παράδοση ήταν γιος του Δία και της Ευρώπης. Πήρε γυναίκα του την κόρη του Ήλιου Πασιφάη και απέκτησε μαζί της εννέα παιδιά. Επειδή ήταν δίκαιος και συνετός, απέκτησε μεγάλη δύναμη σε στεριά και θάλασσα. Ο Δίας τον έμαθε να κυβερνά σωστά. Ήταν ο πρώτος που έδωσε νόμους στους ανθρώπους.

Μνηστήρες: νέοι από πλούσιες οικογένειες της Ιθάκης και των γύρω περιοχών, που ζητούσαν να παντρευτούν την Πηνελόπη, υποστηρίζοντας ότι ο Οδυσσέας, που έλειπε 20 χρόνια από την Ιθάκη, είχε χαθεί. Η Πηνελόπη, για να αποφύγει το γάμο, τους υποσχέθηκε να διαλέξει έναν από αυτούς, όταν τελείωνε το πέπλο που ύφαινε. Αυτό όμως δεν τελείωνε, γιατί κάθε νύχτα η Πηνελόπη ξήλωνε ό,τι ύφαινε την ημέρα. Έτσι, οι μνηστήρες εγκαταστάθηκαν στο παλάτι της και σπαταλούσαν την περιουσία της, ως τη στιγμή που επέστρεψε ο Οδυσσέας και τους εξόντωσε, με τη βοήθεια του Τηλέμαχου.

Μοίρα: Η καλή ή η κακή τύχη του ανθρώπου. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι υπάρχουν τρεις μοίρες, δηλαδή θεότητες που καθόριζαν τη ζωή του ανθρώπου από τη γέννησή του μέχρι το θάνατο.

Μουσείο Ηρακλείου: Το αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου, που βρίσκεται στην πλατεία Ελευθερίας της πόλης, δημιουργήθηκε από το Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Ηρακλείου. Θεωρείται ένα από τα πλουσιότερα και σημαντικότερα μουσεία του κόσμου. Σ’ αυτό φυλάσσονται, εκτός των άλλων, και τα αριστουργήματα του μινωικού πολιτισμού, που βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές.

Μυκήνες: Βρίσκονται στα ΒΑ του κάμπου της Αργολίδας. Ήταν το κέντρο ενός σπουδαίου πολιτισμού, του Μυκηναϊκού, που αναπτύχθηκε από το 1600 ως το 1100 π.Χ. Ο Όμηρος τις αποκαλεί και «πολύχρυσες», γιατί είχαν μεγάλο πλούτο. Σύμφωνα με τη Μυθολογία, την πόλη έχτισε ο ήρωας Περσέας. Σ’ αυτήν βασίλεψε και ο Ευρυσθέας, που είναι γνωστός από τους άθλους του Ηρακλή. Το πόσο σημαντική ήταν η πόλη φαίνεται και από το γεγονός ότι κατά την περίφημη πανελλήνια εκστρατεία κατά της Τροίας, αρχιστράτηγος ήταν ο βασιλιάς της Αγαμέμνονας.