Παναθήναια: Ήταν η μεγαλύτερη
γιορτή της Αθήνας. Γινόταν κάθε τέσσερα χρόνια και ήταν αφιερωμένη
στην πολιούχο θεά Αθηνά. Τα Μεγάλα Παναθήναια, διαρκούσαν από
4-10 μέρες και γίνονταν γύρω στο Δεκαπενταύγουστο. Κεντρικό αντικείμενο
της γιορτής αποτελούσε ο πέπλος της Αθηνάς, στον οποίο κεντούσαν
μερικά από τα κατορθώματά της. Τον πέπλο αυτό μετέφεραν στην Ακρόπολη,
σαν πανί σε μια τριήρη που κινούσαν με ρόδες, και τον πρόσφεραν
στο άγαλμα της θεάς.
Πάπυρος: Φυτό που φυτρώνει κυρίως
στις όχθες του Νείλου, με ψηλό και λεπτό βλαστό. Από τον κορμό
του φυτού αυτού κατασκεύαζαν στην αρχαιότητα ένα υλικό σαν χαρτί,
επάνω στο οποίο έγραφαν.
Παρθενώνας: Ναός δωρικού ρυθμού
στην ακρόπολη των Αθηνών, που ήταν αφιερωμένος στη θεά Αθηνά.
Κατασκευάστηκε κατά το «χρυσό αιώνα», όταν την πόλη κυβερνούσε
ο Περικλής. Αρχιτέκτονές του ήταν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης.
Επόπτης των εργασιών ήταν ο μεγάλος γλύπτης Φειδίας. Αυτός κατασκεύασε
και τα υπέροχα γλυπτά του ναού, που απεικόνιζαν σκηνές από τη
μυθολογία και από τη μεγάλη γιορτή των Παναθηναίων.
Παρμενίωνας: Μακεδόνας ευγενής,
στρατηγός του Φιλίππου και του Μ. Αλεξάνδρου. Ακολούθησε τον Αλέξανδρο
στην εκστρατεία του, σε μεγάλη ηλικία, και ήταν ο υπαρχηγός και
στενότερος συνεργάτης του. Είχε σπουδαίες στρατιωτικές ικανότητες,
καθώς και μεγάλη εκτίμηση από ολόκληρο το στράτευμα. Στις μάχες
του Γρανικού, της Ισσού και των Γαυγαμήλων ήταν αρχηγός του αριστερού
τμήματος της παρατάξεως, ενώ το δεξιό οδηγούσε ο Αλέξανδρος. Επειδή
θεωρήθηκε ύποπτος για συνωμοσία, δολοφονήθηκε στα Εκβάτανα. Ο
Αλέξανδρος, όπως και στην περίπτωση του Κλείτου, μετάνιωσε πικρά
για το θάνατό του.
Πέλλα: Η μακεδονική αυτή πόλη,
στην οποία γεννήθηκαν ο Φίλιππος Β΄ και ο γιος του Αλέξανδρος,
έγινε πρωτεύουσα της Μακεδονίας μετά τις Αιγές και παρέμεινε πρωτεύουσα
μέχρι την υποταγή της χώρας στους Ρωμαίους (168 π.Χ.). Η ίδρυσή
της χάνεται στα βάθη των αιώνων. Τη μεγάλη της όμως ακμή γνώρισε
τα χρόνια που βασίλεψαν ο Φίλιππος και ο Μ. Αλέξανδρος. Στην πόλη
αυτή εργάστηκαν σπουδαίοι καλλιτέχνες, όπως ο Απελλής και ο Λύσιππος.
Εδώ δίδαξε το νεαρό Αλέξανδρο ο μεγάλος φιλόσοφος Αριστοτέλης.
Πελοπίδας: Θηβαίος πολιτικός
και στρατηγός από αριστοκρατική οικογένεια. Όταν οι Σπαρτιάτες
κατέλαβαν την πόλη του, κατέφυγε στην Αθήνα μαζί με άλλους Θηβαίους.
Αργότερα, όταν όλοι μαζί επέστρεψαν στην πόλη τους και αποκατάστησαν
τη δημοκρατία, πήρε τον τίτλο του πολέμαρχου. Δημιούργησε τον
Ιερό λόχο και νίκησε τους ανίκητους μέχρι τότε Σπαρτιάτες στη
μάχη των Λεύκτρων (371 π.Χ.). Σκοτώθηκε σε μάχη εναντίον του τυράννου
των Φερών Αλέξανδρου.
Περσέπολη: Παλιά πρωτεύουσα
του περσικού κράτους. Την ίδρυσε ο Δαρείος Α΄. Ήταν πλουσιότατη
και ονομαστή πόλη. Γύρω από την ακρόπολή της υπήρχαν τρεις σειρές
από τείχη, που το ένα είχε ύψος 60 πήχεις και χάλκινες πύλες.
Τα ανάκτορα των βασιλιάδων ήταν γεμάτα λαμπρότητα και πολυτέλεια.
Τις πύλες τους κοσμούσαν φανταστικά γλυπτά ζώα. Σκάλες με ανάγλυφα
και επιγραφές οδηγούσαν στις μεγαλοπρεπείς αίθουσές του. Η τεράστια
αίθουσα του θρόνου είχε 100 πανύψηλους κίονες. Στην ακρόπολή της
υπήρχαν οι λαμπροί τάφοι των περσών βασιλιάδων, μέσα στους βράχους.
Σήμερα σώζονται μόνο ερείπια από την πόλη.
Πηλέας: Γιος του Αιακού και
βασιλιάς της Φθίας στη Θεσσαλία. Γιος του ήταν ο ήρωας του τρωικού
πολέμου Αχιλλέας. Γυναίκα του ήταν η Νηρηίδα Θέτιδα. Πήρε μέρος
στην αργοναυτική εκστρατεία. Το όνομά του συνδέεται με την περιοχή
του Πηλίου. Μετά το θάνατό του πήγε στη χώρα των Μακάρων (Κάτω
κόσμος), όπου συνάντησε το γιο του Αχιλλέα.
Πηνειός: Είναι ο πιο σημαντικός
μετά τον Αλφειό ποταμός της Πελοποννήσου. Έχει μήκος περίπου 80
χιλιόμετρα και διασχίζει ολόκληρη την Ηλεία. Πηγάζει από τα όρη
Ερύμανθο και Λάμπεια στα σύνορα Αχαΐας και Ηλείας, σε υψόμετρο
1.500 μέτρων.
Πηνελόπη: η σύζυγος του Οδυσσέα.
Ήταν κόρη του Ικάριου και της Περίβοιας, και καταγόταν από τη
Λακωνία. Το αρχικό όνομά της ήταν Αρναία. Όταν όμως ήταν μικρή,
κινδύνεψε να πνιγεί στη θάλασσα, σώθηκε όμως από ένα κοπάδι πηνελόπες
(άγριες πάπιες), και έτσι πήρε το όνομα Πηνελόπη. Στην Ιστορία
έχει μείνει ονομαστή για την αφοσίωσή της στον Οδυσσέα, παρόλο
που αυτός έλειπε για 20 χρόνια από την Ιθάκη.
Πλούτωνας: Ήταν γιος της Ρέας
και του Κρόνου, δηλαδή αδελφός του Δία, του Ποσειδώνα και της
Ήρας. Όταν οι ολύμπιοι θεοί νίκησαν τους Τιτάνες, τα τρία αδέλφια
μοιράστηκαν μεταξύ τους την εξουσία να κυβερνούν το σύμπαν. Ο
Δίας πήρε το βασίλειο του ουρανού, ο Ποσειδώνας της θάλασσας και
ο Πλούτωνας του κάτω κόσμου.
Πολύφημος: ο πιο γνωστός από
τους Κύκλωπες, γιος του Ποσειδώνα και της νύμφης Θόωσας. Είχε
γιγάντιο ανάστημα, άγρια όψη, μόνο ένα μάτι στο μέτωπο και βροντερή
φωνή. Ζούσε μόνος του σε μια σπηλιά, στο νησί των Κυκλώπων, όπου
έβοσκε τα πρόβατά του. Όταν ο Πολύφημος έμαθε το όνομα του ανθρώπου
που τον τύφλωσε, παρακάλεσε τον πατέρα του τον Ποσειδώνα να τον
τιμωρήσει. Αυτή ήταν και η αιτία που προκάλεσε τη φοβερή οργή
του Ποσειδώνα μετά την αναχώρηση του Οδυσσέα και των συντρόφων
του από το νησί των Κυκλώπων.
Πρόμαχος Αθηνά: Χάλκινο άγαλμα
της Αθηνάς, έργο του Φειδία, που ήταν στημένο πάνω στην ακρόπολη
της Αθήνας. Ήταν τόσο ψηλό, ώστε λέγεται ότι η αιχμή του δόρατος
της θεάς φαινόταν από αυτούς που περιέπλεαν με τα σκάφη τους το
ακρωτήριο Σούνιο. Κοντά στην πρόμαχο Αθηνά είχε στηθεί και ένα
άλλο, τεράστιο επίσης, άγαλμα, η Λημνία Αθηνά, αφιέρωμα των κληρούχων
της Λήμνου.
Πτολεμαίος Α΄: Μακεδόνας στρατηγός
του Μ. Αλεξάνδρου, που έγινε βασιλιάς της Αιγύπτου ως Πτολεμαίος
Α΄ ο Λάγου ή Σωτήρ. Η δυναστεία που ίδρυσε ήταν η μακροβιότερη
από όλες που δημιουργήθηκαν μέσα στα όρια της αυτοκρατορίας του
Μ. Αλεξάνδρου. Ήταν προστάτης των γραμμάτων και των τεχνών. Αυτός
ίδρυσε το περίφημο «Μουσείο» της Αλεξάνδρειας και την ξακουστή
βιβλιοθήκη.
Πυθία: Έτσι ονόμαζαν την ιέρεια
του Απόλλωνα που έδινε τους χρησμούς στο μαντείο των Δελφών. Την
εξέλεγαν οι ιερείς του θεού και ήταν υποχρεωμένη να υπηρετεί για
όλη της τη ζωή στο μαντείο χωρίς να παντρευτεί. Πριν από κάθε
χρησμό έκανε δίαιτα και λουζόταν στην Κασταλία πηγή. Για να δώσει
το χρησμό καθόταν σε έναν ιερό τρίποδα που ήταν τοποθετημένος
δίπλα σε μια σχισμή του εδάφους, από όπου έβγαιναν αναθυμιάσεις.
Ζαλισμένη από τις αναθυμιάσεις αυτές και από τα φύλλα δάφνης που
μασούσε έλεγε ασυνάρτητες λέξεις. Οι ιερείς τις κατέγραφαν και
τις ερμήνευαν, προκειμένου να βγάλουν το χρησμό.
Πύλος: Η μυκηναϊκή Πύλος βρίσκεται
κοντά στο χωριό Χώρα της σημερινής Πύλου στη Μεσσηνία. Στην περιοχή
αυτή βρέθηκε ανάκτορο που λένε πως ήταν του βασιλιά Νέστορα. Το
ανάκτορο αποτελούνταν από πέντε κτήρια: δύο διώροφα, ένα εργαστήριο
και δύο αποθήκες κρασιού. Η πόλη και το ανάκτορο καταστράφηκαν
το 1200 π.Χ., πιθανόν με την εισβολή των Δωριέων.
Πύργος: Ο πολιορκητικός πύργος
αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες πολιορκητικές μηχανές κατά
την αρχαιότητα και το μεσαίωνα. Ήταν ένα τεράστιο ξύλινο κατασκεύασμα,
που το κινούσαν πάνω σε ρόδες και το έφερναν πλάι στα τείχη που
ήθελαν να εκπορθήσουν. Φρόντιζαν μάλιστα να είναι τουλάχιστον
στο ίδιο ύψος με τους πύργους των τειχών, ώστε οι πολιορκητές
να μάχονται όχι μόνο καλυμμένοι αλλά και στο ίδιο επίπεδο με τους
αμυνόμενους. Ο Αλέξανδρος, στην πολιορκία της Τύρου, χρησιμοποίησε
πολιορκητικούς πύργους ύψους 53 μέτρων και με πέντε ορόφους. Οι
πύργοι αυτοί ήταν αρκετά ψηλότεροι από τα τείχη της Τύρου.
Πώρος: Ήταν ένας από τους ινδούς
ηγεμόνες, που εξουσίαζε μια περιοχή με περισσότερες από 100 πόλεις,
ανατολικά από τον ποταμό Υδάσπη. Παρ’ όλο που ο Αλέξανδρος είχε
νικήσει πολλούς τοπικούς ηγεμόνες, και άλλοι του είχαν δηλώσει
υποταγή, ο Πώρος αποφάσισε να αντισταθεί. Ο Αλέξανδρος νίκησε
τον Πώρο, ο οποίος πολέμησε ηρωικά. Θαυμάζοντας ο έλληνας βασιλιάς
τη γενναιότητά του, του χάρισε τη ζωή και την εξουσία στη χώρα
του.